Aktualności
Adwokat Łukasz Bielawa
Czy kary umowne można wyliczać w nieskończoność?
20 listopada 2018

Nad tym zagadnieniem pochylił się Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 9 listopada 2018 r. (sygn. akt V CSK 640/17). Spółka jawna wystąpiła z powództwem o ustalenie i zapłatę przeciwko pewnemu inwestorowi, powołując się na nieważność zawartej z nim umowy. Powódka przytoczyła treść art. 483 kc, zgodnie z którym:
§ 1. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
§ 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.
Konflikt, jaki zrodził się między stronami dotyczył sposobu naliczania kar umownych w związku z nieterminowym wykonaniem robót budowlanych. W umowie strony zastrzegły bowiem, że etapów budowy ma być dziewięć, a za opóźnienie każdego z etapów nalicza się kary w wysokości 0,5 % wartości etapu w przeliczeniu na każdy dzień opóźnienia. Ponadto strony ustaliły, że również nieterminowe oddanie całej inwestycji skutkować będzie naliczeniem kary umownej w wysokości 0,2 % wartości netto całej inwestycji. Zdaniem powoda postanowienia dotyczące kar umownych zostały sformułowane w taki sposób, że w istocie kar tych nie da się ustalić. Sąd I instancji oddalił powództwo spółki zauważając, że rzeczywiście doszło do opóźnień w wykonaniu każdego etapu prac, przez co przesunął się również końcowy termin oddania inwestycji. Prawidłowo więc powódce naliczono kary umowne w wysokości 4 mln zł za poszczególne etapy, zaś łącznie 8 mln zł, co stanowiło prawie połowę wartości wynagrodzenia zastrzeżonego w umowie. Zastrzeżeń Sądu nie budziła też kwestia sumowania kar. Chociaż powódka wniosła apelację od tego rozstrzygnięcia, została ona oddalona. Sąd II instancji uznał tym samym, że umowa łącząca strony była ważna, a wielokrotnie naliczanie kar umownych – prawnie dopuszczalne. Spółka nie zgodziła się również i z tym orzeczeniem, zaskarżając je w drodze skargi kasacyjnej. Swoje stanowisko uzasadniła tym, że zaskarżony wyrok naruszył art. 58 kc w zw. z art. 353 kc, poprzez uznanie, że ustalenie kar za każdy dzień zwłoki nie musi mieć końcowego terminu ustalania kar. Ponadto, zdaniem powódki bezwzględnie nieważna jest multiplikacja kar, jakiej dopuścił się pozwany. Powyższą argumentację powódki Sąd Najwyższy uznał za zasadną, toteż uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W opinii tego Sądu, aby skutecznie unieważnić umowę należałoby wykazać, że gdyby powód był świadom konsekwencji, jakie niosą za sobą kolejnie kary umowne, to w ogóle nie przystąpiłby do umowy. SN podkreślił też, że jego rolą nie jest ocena, czy sama niedookreśloność postanowień umownych skutkuje ich nieważnością. Jak dodała sędzia sprawozdawca Anna Kozłowska: ,,to nie jest jeszcze wygrana sprawa dla powoda. Powództwo objęło tylko fragment umowy, ale aby doprowadzić do unieważnienia całej umowy trzeba zbadać związek między kwestionowanym fragmentem umowy a resztą zapisów”. Eksperci podkreślają, że wyrok Sądu Najwyższego należy tłumaczyć w ten sposób, że przy naliczaniu kar umownych, kontrahent musi znać maksymalną ich wysokość.
Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy
23 lutego 2023
Wraz z najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy została uregulowana kwestii pracy zdalnej. Obecnie, zgodnie z przepisami, praca może być wykonywana nie tylko w zakładzie pracy, lecz również poza nim, a dokładnie "w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą". Mowa tu więc nie tylko o miejscu zamieszkania pracownika, lecz...
Błędy w postępowaniu karnym a naruszenie dóbr osobistych
18 września 2020
W dniu 23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby...
Wyższe kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe
18 września 2020
W 2021 r. najwyższa możliwa kara za przestępstwo skarbowe wyniesie prawie 27 milionów złotych, a najniższa możliwa grzywna za wykroczenie skarbowe wynosić będzie 280 zł. Zmiany w tym zakresie mają bezpośredni związek ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia, które w przyszłym roku, które w przyszłym roku ma wynieść 2 800 zł, czyli o...
Przekonania prokuratora a dobro dziecka - ważne orzeczenie SN
13 stycznia 2020
Jak zauważył Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 6 grudnia 2019 r. (sygn. akt V CSK 471/18), gdy prokurator występuje z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, w żadnym razie nie może kierować się osobistymi przekonaniami, ale wyłącznie dobrem dziecka. Nie zawsze bowiem jest tak, że zaprzeczenie ojcostwa będzie leżało w...
Ważne zmiany w systemach bezpieczeństwa samochodów
13 stycznia 2020
W dniu 5 stycznia br. weszły w życie istotne przepisy, mające na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach oraz zminimalizowanie liczby wypadków. Otóż zgodnie z nimi od 2022 r. każdy nowy model samochodu, wprowadzany na rynek unijny będzie musiał posiadać zaawansowane systemy bezpieczeństwa (w sumie prawie 30), w tym zwłaszcza: asystenta...