Aktualności
Adwokat Łukasz Bielawa
Pojęcie ,,rażącej niewdzięczności" w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
4 kwietnia 2018

Sąd ten w swoim wyroku z dnia 2 lutego 2018 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I ACa 1082/17 w ciekawy sposób odniósł się do tego, kiedy możemy mówić o rażącej niewdzięczności w kontekście udzielenia darowizny. Uznał mianowicie, iż sam fakt, że strony przez lata nie miały ze sobą kontaktu, a także że babcia obdarowanej, po tym jak zwróciła się do krewnej o pomoc, nie przystała na zaproponowane przez nią warunki, nie powoduje, że możemy mówić o ,,rażącej niewdzięczności”. Czego dotyczyła sprawa? Otóż powódka wniosła o to, by pozwana złożyła oświadczenie woli o przeniesieniu na jej rzecz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Swój wniosek w tym zakresie powódka argumentowała tym, że w jej odczuciu pozwana dopuściła się względem niej rażącej niewdzięczności i powinna zwrócić darowiznę. Pozwana zaś domagała się oddalenia powództwa. Powódka jest matką 4 synów, z których jeden jest ojcem pozwanej. W 2004 r. powódka darowała wnuczce, wówczas małoletniej, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, bez zastrzeżenia, zgodnie z którym powódce będzie przysługiwało prawo dożywotniego bezpłatnego zamieszkiwania w tym lokalu jak również że to pozwana zapewni babci opiekę po osiągnięciu przez nią podeszłego wieku. Co ważne, w momencie zawierania umowy pozwana nie była obecna, bowiem reprezentował ją ojciec. Co więcej, nie składała również żadnych deklaracji wobec swojej babci. Już po dokonaniu darowizny, powódka w dalszym ciągu zamieszkiwała w darowanym przez siebie mieszkaniu, a jako że przez wiele lat pozostawała sprawna – nie wymagała opieki i samodzielnie prowadziła gospodarstwo domowe, utrzymując jednocześnie poprawne stosunki z obdarowaną. Opisany stan rzeczy zmienił się w kilka lat przed odwołaniem darowizny. W tamtym okresie strony przestały utrzymywać ze sobą kontakt, do czego przyczynił się m.in. wyjazd wnuczki do innej miejscowości. Nie bez znaczenia jest również fakt, że powódka nie potrafiła porozumieć się z rodziną co do zakresu udzielanej jej pomocy. Latem 2015 r. powódka napisała list do obdarowanej wnuczki, w którym zwróciła się z prośbą o pomoc. Opisała w nim stan swojego zdrowia i powołała się na to, że uprzednio wnuczka deklarowała, że zaopiekuje się chorą babcią. Co więcej, kobieta zaznaczyła, że jeżeli obdarowana nie może opiekować się nią samodzielnie, to powinna sfinansować koszt zatrudnienia dla niej pielęgniarki. W swoim liście babcia prosiłą również wnuczkę, aby pomogła jej w uregulowaniu opłat za mieszkanie. Podkreślić należy, że wcześniej nie zdarzyło się, aby powódka prosiła wnuczkę o pomoc. Pozwana wystosowała odpowiedź na prośbę babci, w której zaznaczyła, że nie zobowiązywała się do udzielania pomocy starszej pani oraz że jej ojciec (syn powódki) przekazuje jej środki finansowe. Podkreśliła też, iż co prawda nie ma wystarczających środków, aby zatrudnić pielęgniarkę, ale może poszukać osoby, która zgodziłaby się wynająć pokój u babci, co przyczyniłoby się do poprawy jej sytuacji finansowej. Niedługo po otrzymaniu wiadomości od wnuczki, powódka złożyła oświadczenie o odwołaniu darowizny, powołując się na okoliczność, iż obdarowana jej nie pomaga. Obecnie natomiast stan powódki pogorszył się tak znacząco, że w codziennym życiu pomagają jej dwie osoby. Powódka dalej zamieszkuje w darowanym mieszkaniu, utrzymując się z emerytury i alimentów od byłego męża, zaś pozwana pracuje w restauracji należącej do jej narzeczonego i nie osiąga znacznych dochodów. Sądy obu instancji, które pochyliły się nad sprawą uznały żądanie pozwu za niezasadne, ponieważ sama powódka w żaden sposób nie wykazała jego zasadności, w tym przede wszystkim nie udowodniła jakoby miała miejsce ,,rażąca niewdzięczność” ze strony obdarowanej. Zauważyły też, że choć umowa darowizny stwarza stosunek o charakterze etycznym pomiędzy darczyńcą a obdarowanym, to nie każde działanie lub zaniechanie obdarowanego wobec darczyńcy, które może być ocenione jako nieodpowiednie należy rozpatrywać w kategorii podstaw do odwołania darowizny. Sądu obu instancji zwróciły również uwagę, że w niniejszej sprawie to powódka odseparowała się od rodziny i w żaden sposób nie korzystała z oferowanego przez nią wsparcia. Ponadto, babcia nie wykazała, że przed wysłaniem do wnuczki listu kontaktowała się z nią w jakikolwiek sposób. Poza tym w odpowiedzi na list pozwana zaproponowała rozwiązania, z których jednak powódka nie chciała skorzystać. Zarówno Sąd I jak i II instancji miał na uwadze również, że obowiązek udzielenia pomocy babci przez wnuczkę nie wynikał z umowy darowizny, ponieważ pozwana nie składała powódce żadnych deklaracji w tej mierze.
Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy
23 lutego 2023
Wraz z najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy została uregulowana kwestii pracy zdalnej. Obecnie, zgodnie z przepisami, praca może być wykonywana nie tylko w zakładzie pracy, lecz również poza nim, a dokładnie "w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą". Mowa tu więc nie tylko o miejscu zamieszkania pracownika, lecz...
Błędy w postępowaniu karnym a naruszenie dóbr osobistych
18 września 2020
W dniu 23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby...
Wyższe kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe
18 września 2020
W 2021 r. najwyższa możliwa kara za przestępstwo skarbowe wyniesie prawie 27 milionów złotych, a najniższa możliwa grzywna za wykroczenie skarbowe wynosić będzie 280 zł. Zmiany w tym zakresie mają bezpośredni związek ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia, które w przyszłym roku, które w przyszłym roku ma wynieść 2 800 zł, czyli o...
Przekonania prokuratora a dobro dziecka - ważne orzeczenie SN
13 stycznia 2020
Jak zauważył Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 6 grudnia 2019 r. (sygn. akt V CSK 471/18), gdy prokurator występuje z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa, w żadnym razie nie może kierować się osobistymi przekonaniami, ale wyłącznie dobrem dziecka. Nie zawsze bowiem jest tak, że zaprzeczenie ojcostwa będzie leżało w...
Ważne zmiany w systemach bezpieczeństwa samochodów
13 stycznia 2020
W dniu 5 stycznia br. weszły w życie istotne przepisy, mające na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach oraz zminimalizowanie liczby wypadków. Otóż zgodnie z nimi od 2022 r. każdy nowy model samochodu, wprowadzany na rynek unijny będzie musiał posiadać zaawansowane systemy bezpieczeństwa (w sumie prawie 30), w tym zwłaszcza: asystenta...