Aktualności
Adwokat Łukasz Bielawa
Przestępstwo niealimentacji w orzeczeniu Sądu Najwyższego
19 marca 2018

W dniu 21 lutego 2018 r. (sygn. akt V KK 302/17) Sąd Najwyższy wydał wyrok, w którym opowiedział się na stanowisku, iż o przestępstwie z art. 209 § 1 Kodeksu Karnego możemy mówić dopiero wówczas, gdy w sprawie poczynione zostały odpowiednie ustalenia, a także przeprowadzono rozprawę. W żadnym razie nie można uznać za dopuszczalnego ,,automatycznego” zarzucenia komuś popełnienia przestępstwa niealimentacji tylko na tej podstawie, że oskarżony przez pewien okres czasu był bezrobotny i bezdomny. Jak prezentował się stan faktyczny sprawy? Pewien mężczyzna został oskarżony o to, że przez kilka lat w sposób uporczywy uchylał się od wykonywania ciążącego na nim z mocy ustawy obowiązku opieki, bowiem nie łożył alimentów na małoletniego syna w wysokości 500 zł miesięcznie, czym naraził chłopca na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb życiowych, a nadto na konieczność korzystania przez niego z Ośrodka Pomocy Społecznej. Opisany czyn zakwalifikowano jako przestępstwo niealimentacji z art. 209 § 1 kk. Prokurator wnioskował o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 4, a także orzeczenie wobec niego dozoru kuratora i zobowiązanie mężczyzny do łożenia na utrzymanie małoletniego syna. Sąd I instancji uznał oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu, a także przychylił się do wniosku prokuratora w zakresie wymiaru kary. Co ważne, żadna ze stron nie zaskarżyła tego rozstrzygnięcia, w związku z czym stało się ono prawomocne. Kasację na korzyść skazanego wystosował Rzecznik Praw Obywatelskich. W swojej argumentacji podniósł m.in., że okoliczności popełnienia przestępstwa w niniejszej sprawie budziły znaczne wątpliwości – na etapie postępowania przygotowawczego nie wyjaśniono wszak, czy oskarżony dysponował możliwościami finansowymi, które pozwoliłyby mu sprostać obowiązkowi alimentacyjnemu. Co więcej, w opinii RPO, Sąd Rejonowy poprzez uwzględnienie wniosku prokuratora, dopuścił się naruszenia przepisów. Zdaniem Sądu Najwyższego kasacja wniesiona przez RPO była zasadna, toteż SN uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Jak zauważył SN w momencie wyrokowania przez Sąd I instancji, zgodnie z art. 335 § 1 kpk istniała możliwość rozstrzygnięcia na wniosek prokuratora o odpowiedzialności karnej oskarżonego, bez uprzedniego przeprowadzenia rozprawy. Jednakże podstawową przesłanką, która musiała być spełniona, aby móc skorzystać z dobrodziejstwa tego przepisu było to, aby okoliczności popełnienia przestępstwa nie budziły wątpliwości. Zdaniem Sądu Najwyższego, wniosek złożony przez prokuratora w żadnym razie nie powinien zostać uwzględniony, ponieważ okoliczności popełnienia przestępstwa w sprawie budziły wątpliwości. Co prawda, oskarżony nie łożył alimentów na małoletniego, ale zupełnie pominięto, że przez pewien okres czasu pozostawał on osobą bezdomną, a nadto bezrobotną bez prawa do zasiłku. Mężczyzna nie pobierał również świadczeń socjalnych. Dziwić może zatem, że choć w protokole przesłuchania oskarżonego wprost odnotowano, że jest on: ,,bezrobotny", ,,bez dochodów" oraz ,,według oświadczenia bez majątku", a nadto mężczyzna sam wyjaśniał, że to, iż nie łożył alimentów nie wynikało z jego złej woli - to nie pochylono się nad tymi okolicznościami z należytą uwagą. W opinii SN, Sąd karny przy ponownym rozpoznaniu sprawy powinien ustalić, czy oskarżony nie miał obiektywnej możliwości łożenia na utrzymanie syna, a w celu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości koniecznie przeprowadzić rozprawę.
Konieczność doręczenia decyzji administracyjnej każdemu z małżonków oddzielnie
5 maja 2023
Co do zasady w społeczeństwie panuje przekonanie, iż działania jednego małżonka wywołują skutek również odnośnie do drugiego z nich. Wskazać jednak należy, że o ile taka sytuacja może mieć miejsce na gruncie prawa cywilnego, o tyle nie ma zastosowania w toku postępowania administracyjnego. W postępowaniu administracyjnym stronami są poszczególni małżonkowie jako...
Dodatkowe uprawnienie pracownika
25 kwietnia 2023
Z dniem 26 kwietnia 2023 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, na mocy której zostanie dodany art. 1481. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego przysługiwać będzie zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika....
Nowe przestępstwa w Kodeksie karnym
3 kwietnia 2023
Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadziła dwa nowe przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego. Zostały one uregulowane w art. 223a oraz art. 223b k.k. i są ściśle związane z ochroną funkcjonariuszy publicznych. W art. 223a k.k. zostało uregulowane przestępstwo publicznego nawoływania do udostępnienia informacji dotyczących życia prywatnego funkcjonariusza organu powołanego do...
Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy
23 lutego 2023
Wraz z najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy została uregulowana kwestia pracy zdalnej. Obecnie, zgodnie z przepisami, praca może być wykonywana nie tylko w zakładzie pracy, lecz również poza nim, a dokładnie "w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą". Mowa tu więc nie tylko o miejscu zamieszkania pracownika, lecz...
Błędy w postępowaniu karnym a naruszenie dóbr osobistych
18 września 2020
W dniu 23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby...