W dniu  23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt  II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby jeden z Uniwersytetów Medycznych zapłacił mu 1 mln złotych tytułem zadośćuczynienia związanego z nieprawidłowym przeprowadzeniem badań DNA i zniszczeniem lub zgubieniem materiału genetycznego, który był dowodem w postępowaniu karnym, w którym powód został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Zdaniem mężczyzny to wskutek zaniechań strony pozwanej sąd karny wydał wobec niego niekorzystny wyrok. Powód twierdził też, że naruszono też jego dobro osobiste w postaci prawa do obrony w postępowaniu karnym. Sąd I instancji oddalił powództwo, a jego stanowisko poparł sąd odwoławczy wskazując, że prawo do obrony w procesie karnym nie jest dobrem osobistym. Co więcej, jak zauważył sąd mężczyzna przypisując odpowiedzialność pozwanemu za niesłuszne skazanie swej osoby, zmierzał de facto do kwestionowania prawomocnego wyroku karnego, a takie postępowanie jest niezgodne z przepisem art. 11 kpc, w myśl którego ,,ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną”. Powód nie zaaprobował  takiego poglądu i wywiódł skargę kasacyjną, żądając w niej dokonania przez Sąd wykładni przepisu art. 23 kc i stwierdzenia, czy prawo do obrony w postępowaniu karnym jest istotnie chronione w oparciu o regulacje dotyczące ochrony dóbr osobistych. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia tejże skargi do rozpoznania, gdyż w jego opinii w sprawie nie ziściła się przesłanka nieważności postępowania. Co więcej, w opinii SN skarga nie była zasadna, wszak wszelkie kwestie, których wyjaśnienia domagał się skarżący, były już uprzednio rozważane przez SN. Sąd Najwyższy podkreślił też,  że zasada z art. 11 kpc ma charakter bezwzględny. W oparciu o nią osoby prawomocnie skazane za przestępstwo nie mogą podważać ustaleń wyroku skazującego. Niedopuszczalnym jest też wykorzystywanie postępowania cywilnego do weryfikacji ustaleń prawomocnego wyroku karnego, a sam proces o ochronę dóbr osobistych nie może prowadzić do podważania oceny dowodów wykorzystanych w postępowaniu karnym.

Reforma procesu karnego – najważniejsze założenia

Projekt zmian postępowania karnego przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości został właśnie zaaprobowany przez Radę Ministrów. Z uwagi na kompleksowość tego projektu i liczne kontrowersje, jakie wywołuje, warto już dziś pochylić się nad jego najważniejszymi założeniami. Jak [...]

potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapraszamy do naszej kancelarii w Szczecinie oraz Kamieniu Pomorskim