Interes prawny przy zmianie wpisu w księdze wieczystej - ciekawy wyrok SN - Adwokat Łukasz Bielawa - Szczecin

91 820 54 11 505 10 11 23 kancelaria@adwokat-bielawa.pl

Aktualności

Adwokat Łukasz Bielawa

Interes prawny przy zmianie wpisu w księdze wieczystej - ciekawy wyrok SN

21 lipca 2017

Interes prawny przy zmianie wpisu w księdze wieczystej - ciekawy wyrok SN

W dniu 14 lipca 2017 r., w sprawie o sygn. akt II CSK 745/16, Sąd Najwyższy wydał wyrok, w którym stanął na stanowisku, że SA orzekający w sprawie niesłusznie ograniczył interes powódki, domagającej się unieważnienia nietypowej umowy – przeniesienia własności w zamian za zwolnienie z długu oraz zmiany wpisu do KW. Rozstrzygnięcie to zapadło w oparciu o następujący stan faktyczny: spółka z Poznania wystąpiła przeciwko spółce z Warszawy z roszczeniem, mającym na celu ustalenie, że umowa przeniesienia własności luksusowej willi jest nieważna. Strony w dniu 4 kwietnia 2013 r. zawarły umowę, w myśl której, w zamian za zwolnienie z długu w wysokości 7 mln zł, nastąpi przeniesienie własności. Pozwana spółka miała też wyrównać spółce powodowej należność opiewającą na kwotę 1 704 000 zł. Pozwana dokonała wpisu w księdze wieczystej, wskazując, iż jest właścicielem willi wraz z obciążeniem długiem na 3 hipotekach, jako zabezpieczeniem. W czerwcu 2013 r. okazało się, iż wspólnicy powódki odmówili zgody na przeniesienie własności przedmiotowej nieruchomości, wydając w tej sprawie oświadczenie. Co więcej, wspólnicy ci złożyli pozew o uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, tj. wykreślenie spółki pozwanej i ponowne wpisanie spółki powodowej, powołując się w tej mierze na art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym: ,,w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności”. Sąd w Szczecinie, który rozpoznawał sprawę w II instancji poczynił ustalenia, z których wynikało, że w 2007 r.  powódka zawarła umowę przedwstępną, nie wskazując jednakże kupującego nieruchomość. Wtedy nie doszło do zrealizowania kontraktu, zaś powódka zdecydowała się na wynajęcie części nieruchomości. Sąd II instancji w swym wyroku z dnia 20 kwietnia 2016 r. przyjął, iż nie jest możliwe wytoczenie powództwa na podstawie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, bowiem właściwy w tej mierze jest art. 189 kpc, który stanowi: ,,powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”, zaś w tym przypadku, w opinii Sądu, powódka takiego interesu nie ma.Skargę kasacyjną na powyższe rozstrzygnięcie złożyła powódka, wskazując, iż Sąd w Szczecinie dopuścił się naruszenia art. 189 kpc, ponieważ przyjął, że nie ma ona interesu prawnego, a także w ogóle nie ocenił, czy zawarta przez strony umowa była ważna. Zdaniem skarżącej, takie uchybienia Sądu doprowadziły do ograniczenia stronie prawa do sądu. Jak argumentuje sędzia sprawozdawcy Maria Szulc problem w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy właściwym będzie powództwo z art. 10 ustawy o księgach wieczystych czy z art. 189 kpc. Powództwo oparte na art. 189 kpc jest powództwem celowym, usuwającym wątpliwości prawne. Natomiast w razie wystąpienia z powództwem z art. 10 ustawy o księgach wieczystych, co do zasady uznać można, że powód nie ma interesu prawnego. Toteż w opinii SN, jeżeli powód dąży do tego, by udowodnić, że stosunek prawy nie istnieje, a wydane orzeczenia nie rozwiewają wątpliwości w tym zakresie, to wnioskować należy, że ma on interes prawny. Sąd Najwyższy dodał, że powództwa z art. 189 kpc realizują kategorie roszczeń odmiennych od tych z art.10 wskazanej ustawy. Zauważył on również, że zarzuty skarżącej w zakresie, w jakim odnosiły się do interesu prawnego były zasadne. Interes ten jest bowiem obiektywny i zachodzi także wówczas, gdy dotyczy stosunków, które dopiero nastąpią. W tym przypadku miało miejsce zagrożenie praw powódki. Sędzia sprawozdawca z kolei powołała się na wcześniejszą uchwałę SN, wydaną w sprawie o sygn. akt III CZP 121/13  którą popierał obecny skład. Zgodnie z jej postanowieniami, zbieg roszczeń w zakresie dotyczącym pierwszeństwa hipotek nie wyłącza interesu prawnego wierzyciela, któremu przysługuje hipoteka wpisana na niższym miejscu, w dochodzeniu ustalenia nieważności czynności prawnej ustanowienia hipoteki wpisanej z wyższym pierwszeństwem na rzecz osoby trzeciej (art. 189 kpc). Sędzia sprawozdawca zauważyła, że w niniejszej sprawie powódka od początku wskazywała, że chce ustalenia nieważności umowy z tego powodu, że pozwana została wpisana jako właściciel, podczas gdy właścicielem winna być powódka i to ją należało wpisać do KW. Istotną okolicznością było też wpisanie do księgi wieczystej obciążeń hipotecznych. Tymczasem Sąd Apelacyjny nie pochylił się w należyty sposób nad opisanymi wyżej okolicznościami, stąd też SN uchylił wydany przez niego wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Konieczność doręczenia decyzji administracyjnej każdemu z małżonków oddzielnie

5 maja 2023

Co do zasady w społeczeństwie panuje przekonanie, iż działania jednego małżonka wywołują skutek również odnośnie do drugiego z nich. Wskazać jednak należy, że o ile taka sytuacja może mieć miejsce na gruncie prawa cywilnego, o tyle nie ma zastosowania w toku postępowania administracyjnego. W postępowaniu administracyjnym stronami są poszczególni małżonkowie jako...

Dodatkowe uprawnienie pracownika

25 kwietnia 2023

Z dniem 26 kwietnia 2023 r. wejdzie w życie nowelizacja Kodeksu pracy, na mocy której zostanie dodany art. 1481. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego przysługiwać będzie zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika....

Nowe przestępstwa w Kodeksie karnym

3 kwietnia 2023

Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadziła dwa nowe przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego. Zostały one uregulowane w art. 223a oraz art. 223b k.k. i są ściśle związane z ochroną funkcjonariuszy publicznych. W art. 223a k.k. zostało uregulowane przestępstwo publicznego nawoływania do udostępnienia informacji dotyczących życia prywatnego funkcjonariusza organu powołanego do...

Praca zdalna uregulowana w Kodeksie pracy

23 lutego 2023

Wraz z najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy została uregulowana kwestia pracy zdalnej. Obecnie, zgodnie z przepisami, praca może być wykonywana nie tylko w zakładzie pracy, lecz również poza nim, a dokładnie "w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą". Mowa tu więc nie tylko o miejscu zamieszkania pracownika, lecz...

Błędy w postępowaniu karnym a naruszenie dóbr osobistych

18 września 2020

W dniu  23 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy wydał interesujące postanowienie w sprawie o sygn. akt  II CSK 40/20. Wskazał w nim mianowicie, iż ewentualne nieprawidłowości, jakie miały miejsce na etapie postępowania karnego nie mogą być uznane za naruszenia dóbr osobistych. Czego dotyczyła sprawa? Otóż pewien mężczyzna domagał się, aby...

Wzory dokumentów

Przykładowe pisma autorstwa naszej Kancelarii. Wzory pozwów o rozwód oraz alimenty, a także wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

 

Profesjonalne i rzetelne podejście do każdej prowadzonej sprawy. Skontaktuj się ze mną