W swoim postanowieniu z dnia 14 czerwca 2017 r., wydanym w sprawie o sygn. akt IV CZ 19/17 Sąd Najwyższy wyraźnie zaakcentował, że Sąd orzekający w sprawie zawsze powinien rozpoznać zarzut potrącenia – w przeciwnym razie dochodzi do nierozpoznania istoty sprawy. W opinii SN zadaniem Sądu jest ustalenie, czy pozwany rzeczywiście ma wierzytelność wobec powoda, a w dalszej kolejności obliczenie jej wysokości. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, a Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok oraz przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Sąd odwoławczy w swoim rozstrzygnięciu wskazał, iż Sąd I instancji nie pochylił się nad istotą sprawy, błędnie uznając, że zarzut potrącenia, jaki zgłosił pozwany był niedopuszczalny, ponieważ zgłoszono go w postępowaniu nakazowym. Zgodnie z art. 493 § 3 kpc, odnoszącym się do postępowania nakazowego: ,,do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485”. Z orzeczeniem Sądu II instancji nie zgodziła się strona powodowa, która w wystosowanym przez siebie zażaleniu podniosła, że brak było podstaw do uchylenia wyroku Sądu Okręgowego, a to SA wadliwie zastosował przepisy poświęcone zagadnieniu potrącenia. O potrąceniu traktuje art. 498 § 1 kc, w myśl którego: ,,gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym”, z kolei zgodnie z § 2 tego artykułu ,,wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej”. Ponadto zgodnie z art.499 kc: ,,potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe”. Sąd Najwyższy zażalenie wniesione przez powoda uznał za niezasadne, wskutek czego je oddalił. Jak zauważył SN o nierozpoznaniu istoty sprawy możemy mówić także wówczas, gdy Sąd błędnie uznał zgłoszenie zarzutu potrącenia za niedopuszczalne. Takie zagadnienie poruszył już zresztą Sąd Najwyższy w swoim postanowieniu z dnia 17 kwietnia 2013 r. (sygn. akt V CZ 108/12). Co więcej, Sąd ten zauważył, że potrącenie w swojej istocie jest instytucją prawa materialnego, a zatem dokładne zbadanie zarzutu potrącenia ma fundamentalne znaczenie dla rozstrzygnięcia danej sprawy. Sąd nie może uchylić się zatem od zbadania zasadności takiego zarzutu. Jak zauważył SN w niniejszej sprawie rację miał Sąd Apelacyjny, kiedy wskazywał, że Sąd I instancji niezasadnie zaniechał analizy zarzutu potrącenia, a w rezultacie nie rozpoznał istoty sprawy. Sąd II instancji prawidłowo przyjął też, że brak było jakichkolwiek przeszkód w sprawie, aby pozwany mógł się powołać na potrącenie dokonane przed wszczęciem postępowania. SN podkreślił również, że Sąd Apelacyjny w swoim rozstrzygnięciu nie przesądził, czy w sprawie doszło do skutecznego potrącenia wierzytelności pozwanego przez powoda, a jedynie zauważył bierność Sądu I instancji, który tej kwestii nie przeanalizował.